نحوه استفاده از سایه‌ها در انیمیشن
چندی پیش فیلم ” Anchors Away” را در Netflix تماشا می‌کردم، تماشای این فیلم باعث شد که برای لحظاتی به سایه و اینکه سایه تا چه حد می‌تواند در استوری‌بورد مفید باشد، فکر کنم.
در نخستین نمونه از این فیلم، ملوان جن کلی (Gene Kelly) متوجه می‌شود که فرانک سیناترا تعقیبش می‌کند و یک نمای پیگیری وجود دارد که در آن کلی مدام برمی‌گردد تا ببیند که آیا هنوز سایه سیناترا در تعقیبش هست یا خیر. استفاده از سایه برای روایت داستان، به جای آنکه هر دو بازیگر را در صحنه نشان دهیم لحظه‌ای را که می‌توانست یک لحظه کاملاً معمولی باشد به یک سکانس جالب‌تر و جادویی‌تر تبدیل می‌کند.
در ادامه داستان، فرانک در یک رستوران هم‌زمان با نوازندگی گروه ماریاچی ( Mariachi ) آوازی را برای یک زن می‌خواند. صدای ساز گروه ماریاچی شنیده می‌شود، اما تصویر آنها تنها به صورت سایه‌ای که بر روی دیوار افتاده، دیده می‌شود.
این صحنه‌ها باعث شد تا به سایه‌ها و نحوه استفاده از آنها برای حل مشکلات در هنگام طراحی استوری‌بورد فکر کنم و همچنین به این فکر بیفتم که هنرمندان زیادی را دیده‌ام که با شیوه‌ای مبتکرانه از سایه‌ها برای حل مشکلات و مقابله با چالشها استفاده می‌کنند.
گاهی اوقات وقتی استوری‌بورد را طراحی می‌کنید، خیلی سخت است که چیدمان اجزای موردنظرتان را به گونه‌ای تنظیم کنید که تمام آنچه که لازم است در یک قاب نمایش داده شود. اغلب اوقات، استفاده از سایه‌ها می‌تواند ترفند مفیدی باشد تا به وسیله آنها بدون آنکه صحنه خیلی شلوغ و درهم شود، تمام اجزای مورد نیاز را در یک قاب گنجاند، مانند آنچه که در مثال بالا دیده می‌شود. در این مثال، گروه ماریاچی هنوز در صحنه ” حضور” دارند، اما ترکیب صحنه را به هم نمی‌زنند و صحنه صمیمی‌تر است، زیرا ما فقط دو بازیگری را که عاشق همدیگرند، می‌بینیم. دیدن گروه ماریاچی ممکن است حواس بیننده را پرت کند و باعث خدشه‌دار شدن صمیمیت موجود در صحنه و تعاملات احساسی دو بازیگر شود.
به همین خاطر در اتودِ زیر هم ، مانند مثال گروه ماریاچی، من برای آنکه کسانی که سگ را سرزنش می‌کنند در قاب جای دهم از سایه استفاده کرده‌ام تا ترکیب نما خیلی شلوغ نشود و بیننده بر حالت چهره سگ دقت بیشتری داشته باشد. برای دانستن دیدگاه و طرز فکر آنها نیازی به دیدن چهره‌شان نیست ، بنابراین استفاده از سایه راه‌حل خوبی‌ست. دلیل دیگری هم برای خوب و مفید بودن سایه‌ها وجود دارد، چرا که می‌توانید قدری ذوق هنری در موردشان به خرج دهید و برای تأکید بیشتر ، آنها را خم کنید، تغییر حالت دهید و یا در موردشان اغراق کنید. در این طرح من سعی کردم قدری حالت تأثیرگذار و ترسناک به آنها بدهم، آنها به گونه‌ای بیشتر شبیه به کاریکاتور در دید آن سگ جلوه می‌کنند، اما به نظر غیرطبیعی یا عجیب هم نمی‌رسند. گاهی اوقات سایه‌ها می‌توانند وحشتناک یا آزاردهنده به نظر برسند، برای همین برای صحنه‌ای که در آن کسی با مشکل روبرو می‌شود، انتخاب مناسبی هستند.
می‌توان از سایه‌ها برای نشان دادن اینکه کسی پشت میله‌های زندان است ، نیز استفاده کرد. با این روش می‌توان احساس واضح‌تری از اینکه سوژه در زندان است در بیننده ایجاد کنند و یا زمانی که نمی‌توان میله‌های زندان را در ترکیب نما گنجاند ، می‌توان به راحتی آنها را در تصویر نشان داد.
مشهور است که در فیلم ” با خونسردی” ( In Cold Blood) از سایه باران بر روی پنجره استفاده شده تا سایه‌ای بر چهره بازیگر بیندازند و به گونه‌ای جلوه دهند که او در حال گریه کردن است، زیرا ( آنطور که شنیده‌ام) آن شخصیت به قدری بی‌احساس بود که نمی‌توانست گریه کند، اما چون احساس پشیمانی می‌کرده ، با این ترفند، سایه‌ها به جایش “گریه” می‌کنند.
یکی دیگر از موارد استفاده از سایه آنست که برای آنکه یک سوژه را بزرگتر و عظیم‌تر از اندازه واقعیش جلوه دهیم، از ایجاد سایه استفاده کنیم. در عالم واقعی، بسته به منبع نور ، ممکن است سایه یک فرد یا یک شیء بزرگتر از خودش باشد. در هنگام طراحی داستان می‌توانید از این امر به نفع خود استفاده کنید و با استفاده از سایه‌ها نمایی عاطفی یا دراماتیک به وجود بیاورید. همه ما نماهای کلیشه‌ای ” افتادن در دام هیولاهایی که در حال بزرگ شدن هستند” را که با استفاده از سایه ساخته شده‌اند ( مانند تصویر زیر)، دیده‌ایم ، اما راههای متعدد دیگری هم برای استفاده از سایه برای بزرگتر یا تأثیرگذار جلوه دادن افراد و اشیاء وجود دارد.
یکی دیگر از مثالهای مربوط به این مورد که همه ما دیده‌ایم، موردیست که در آن برای سوژه یک ” سایه خیلی بلند ” ایجاد می‌شود. از این سایه برای این استفاده می‌شود که نشان دهند قامت سوژه تا چه حد بلندتر از حد واقعی به نظر می‌رسد. نمایی در فیلم ” Johnny Appleseed” محصول دیزنی وجود دارد که در آن سایه جانی به قدر بزرگ می‌شود که به نظر می‌رسد بخش وسیعی از آمریکا را پوشانده است. از این شیوه برای نشان دادن این امر که او در سراسر این سرزمین به یک اسطوره تبدیل شده است، استفاده شده، اما در عین‌حال این امر را هم نشان می‌دهد که او تا چه حد در پیشرفت این کشور موثر بوده است. بنابراین می‌توان از این شیوه برای بیان موضوعات مختلف استفاده کرد، … این روش می‌تواند شیوه موثری برای بیان این مطلب باشد که فردی به شیوه‌ای منفی بر اوضاع مسلط است و آن را کنترل می‌کند.
یکی از مسائلی که باعث می‌شد در دوران کودکی بیشتر از تاریکی بترسیم، این بود که نمی‌دانستیم آیا چیزی در این تاریکی پنهان شده یا نه. این باعث می‌شود که وقتی نتوانیم به عمق تاریک سایه نفوذ کنیم و ببینیم در آن چه خبر است، احساس ناراحتی کنیم. استفاده از سایه برای پنهان کردن صورت یا حالت چهره یک شخصیت می‌تواند بسته به موقعیت، ترسناک، نگران‌کننده و یا وحشت‌آور باشد.
هرگاه بخواهید به یک نما جلوه دراماتیک و یا گرفته و مغموم بدهید، انجام این کار بدون استفاده از سایه‌روشن ، کار دشواری‌ست. ونس گری (Vance Gerry) این نقاشی‌ها را کشیده تا نشان دهد که چگونه می‌توان از سایه‌روشن برای ساده کردن خطوط گیج‌کننده کار و نشان دادن جزئیات فرعی در طرح داستان استفاده کرد ؛ اما این نقاشی‌ها مثالهای خوبی هم هستند که نشان می‌دهند اضافه کردن سایه‌روشن تا چه حد می‌تواند باعث شود که یک صحنه درماتیک‌تر و سنگین‌تر شود. هر قدر سایه‌روشن بیشتری اضافه کنید، حس قدرت و حس دراماتیک صحنه هم بیشتر می‌شود.
بنابراین، اگر در حال طراحی یک صحنه کمدی و بانشاط هستید، از کمترین میزان سایه‌روشن استفاده می‌کنید تا مطمئن شوید که احساس سبکی و مطبوع بودن صحنه حفظ می‌شود و زمانی که در حال طراحی یک صحنه سنگین و دراماتیک هستید، برای ایجاد حس ابهام و دراماتیک شدن صحنه از سایه‌روشن استفاده کنید.
من چند نقاشی کشیده‌ام تا نشان دهم که استفاده از نور و سایه‌روشن چگونه می‌تواند حس تنش و تعلیق در یک صحنه را بیشتر کرده و آن صحنه را دراماتیک‌تر کند.
این هم کلیشه‌ایست که در فیلمهای جنایی و ترسناک وجود دارد و همه ما با آن آشناییم، اما به نظرم وقتی در یک صحنه نور از سمت پایین تابانده می‌شود ( مانند زمانی که کسی نور چراغ‌قوه را روی صورت خودش می‌اندازد)، صحنه قدری دراماتیک و نگران‌کننده می‌شود، زیرا _ بیشتر اوقات_ ما در محیطهایی هستیم که نور از سمت بالا، از سمت خورشید یا ماه ، به محیط می‌تابد. وقتی نور از سمت پایین بتابد، سایه‌های عجیب و غریبی ایجاد می‌کند که در شرایط عادی آنها را نمی‌بینیم و می‌تواند سایه‌های بلندی بر روی دیوار ( و حتی سقف) ایجاد کند که احتمالاً ما را قدری گیج می‌کنند، زیرا ما به دیدن سایه‌هایی که در شرایط عادی بر روی زمین تشکیل می‌شوند، عادت کرده‌ایم. این فقط یک نظریه است، مطمئن نیستم که تا چه حد درست است، اما آن را با شما درمیان گذاشتم.
امیدوارم که این مرور کوتاه و اجمالی بر سایه‌ها و نحوه استفاده از آنها برایتان مفید بوده باشد. این تنها بخش کوچکی از کل داستان است و شما می‌توانید به دنبال یافتن موارد دیگر برای استفاده از سایه در کارهایتان باشید. به خاطر داشته باشید که سایه‌ها دوست شما هستند و می‌توانند کمک خوبی برای غلبه بر مشکلات و موانعی که هنگام طراحی استوری‌بورد و ترکیب‌بندی کار پیش می‌آیند، به حساب بیایند.
سایتتون واقعا عالیه.خدا قوت میگم بهتون
دم شما گرم و مخلصیم 🙂
نکات جالب و در عین حال مهمی بود